Geschiedenis

Na de oprichting van het Nationaal Albert Park (NPA, nu het Virunga Nationaal Park) in 1925, heeft het Instituut der Nationale Parken van Belgisch Congo (INPBC) een grote reeks exploratiemissies ondernomen. De geplande studies waren zeer ambitieus en de kosten overtroffen snel de financiële middelen van de instelling. Enkele belangrijke zendingen in het Albert Park werden gedeeltelijk gesubsidieerd door het Nationaal Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek.

Een lid van de raad van bestuur en mecenas, de heer Louis Empain, heeft het mogelijk gemaakt dat het INPBC een onafhankelijke stichting kon creëren die het instituut financieel kon helpen bij zijn opdrachten. In 1934 heeft hij de nodige middelen ter beschikking gesteld aan het Nationaal Albert Park om de Stichting op te richten met als doel het wetenschappelijke onderzoek te bevorderen in de Nationale Parken van Belgisch Congo. Deze stichting, waarvan de statuten als instelling van openbaar nut werden goedgekeurd bij Koninklijk Besluit van 1 oktober 1934, had in 1940 een kapitaal van bijna 4 miljoen Belgische frank.

Tussen 1934 en 1939 heeft de stichting 1 miljoen Belgische frank subsidies uitgereikt aan (1) de exploratie van de nationale parken van Belgische Congo, (2) het publiceren van de resultaten van de missies in de wetenschappelijke reeks van INPBC en (3) het verspreiden van diverse pamfletten voor de bevordering van natuurbescherming. De statuten van de Stichting voorzagen voor de Raad van Bestuur het recht tot het verlenen of weigeren van subsidies, maar liet het initiatief aan INPBC om de aanvragen voor zendingen of subsidies voor te bereiden.

Gedurende zes jaar, van 1956 tot 1961, had de stichting voldoende inkomsten om aan de onderzoekers van het INPBC subsidies te geven ten bedrage van 2,4 miljoen BF, of gemiddeld 400.000 BF per jaar.

Tijdens de eerste jaren van post-onafhankelijkheid financierde de Stichting nog verschillende onderzoekprojecten in parken, reageerde ze op noodwendigheden en ondersteunde de nieuwe nationale overheden. Aldus gaf de Stichting in 1963, op verzoek van de nieuwe regering, een subsidie ​​van 200.000 Rwandese Frank ter bevordering van het Kagera Nationaal Park. Tussen 1964 en 1969 was de Stichting inactief.

Nadat het duidelijk werd dat de oorspronkelijke doelstelling om de exploratie van de Congolese parken financieel te steunen niet kon worden gehandhaafd, besloot de Raad van Bestuur in 1969 om het toepassingsgebied uit te breiden en de naam van de Stichting aan te passen naar ‘Stichting ter Bevordering van Wetenschappelijk Onderzoek in Afrika, Stichting van openbaar nut’. De bredere doelstelling [1] ondersteunde aldus onderzoek over het hele continent, maar bij de keuze van projecten bleef de nadruk liggen op onderzoek gericht op het behoud van biodiversiteit.

In datzelfde jaar, doet president Mobutu van Zaïre een beroep op een voormalig onderzoeker van het INPBC, de Belgische bioloog Jacques Verschuren, om de leiding te nemen over het ‘Institut Zaïrois pour la Conservation de la Nature’ en het netwerk van parken te herstellen die degradeerden sinds de onafhankelijkheid van het land. Hij klopte vanzelfsprekend aan bij de Stichting om financiële steun te zoeken. De stichting kende in 1971 uitzonderlijk een subsidie toe van 1,2 miljoen BF voor de oprichting en uitrusting van Lulimbi onderzoeksstation in het Nationaal Park Virunga. In hetzelfde jaar werd een nieuw onderzoeksprogramma in het Nationaal Park Akagera, ingediend door de Universiteit van Luik, ondersteund door 1,7 miljoen BF. In 1974 heeft de Stichting een extra bedrag van meer dan 4 miljoen BF ingezet en een kapitaal van meer dan 3 miljoen BF behouden.

In de jaren tachtig en negentig kende de Stichting vooral subsidies toe voor de publicatie van oude en recente onderzoeksresultaten, zoals wordt weerspiegeld in de publicatielijst (link op deze site). Er werden ook subsidies toegekend voor de organisatie van symposia en de publicatie van de proceedings. De combinatie van de afwezigheid van een Federale overheid voor bijna 200 dagen in 2007-2008, de daaropvolgende politieke crisis en de financiële crash van 2008, had een aanzienlijke administratieve en financiële impact op de werking van de Stichting. Desalniettemin heeft de Stichting tussen 2001 en 2008 ongeveer € 40.000 uitgekeerd aan 26 onderzoeksprojecten (link op deze site).

In 2009 heeft de raad van bestuur besloten (1) de statuten van de Stichting te wijzigen in overeenstemming met de Wet van 2 mei 2002 over de stichtingen, (2) de raad van bestuur te versterken en (3) de werking ervan efficiënter te maken. Vanwege de meervoudige administratieve belemmeringen werden de nieuwe statuten pas gepubliceerd in het Staatsblad op 26 mei 2016.

[1] ‘Het bevorderen van alle wetenschappelijk onderzoek in Afrika en in het bijzonder die die verband houden met de biodiversiteit van planten, dieren en schimmels of met het behoud van de natuur’ KB 22 april 1969.